Czosnek niedźwiedzi Rośnie głównie w wilgotnych lasach liściastych, terenach górskich, łąkach i cienistych dolinach rzek. Występuje na terenie Europy, Azji Mniejszej i Kaukazu. W Polsce, można go znaleźć głównie w Sudetach, Karpatach i na Pogórzu.
Zielone lancetowate liście wyrastają z podłużnej cebuli okrytej białymi, przeźroczystymi łuskami. Pęd z białym kwiatostanem sięga nawet 50cm wysokości. Sezon na czosnek niedźwiedzi trwa od połowy kwietnia do połowy maja. Jego właściwości znane były już wieki temu, spożywali go Rzymianie i Celtowie, a starożytni Germanie traktowali go jako uniwersalny lek.
Według legendy był on pierwszym posiłkiem niedźwiedzi po przebudzeniu się ze snu zimowego. Z tego powodu zwykło się go nazywać czosnkiem niedźwiedzim. Wierzono, że skoro dodaje sił zwierzęciu, to może mieć działanie wzmacniające dla ludzi.
To niezwykła roślina pachnąca jak klasyczny czosnek, jest jednak łagodniejsza dla naszej wątroby. Jest dużo lepiej trawiona i nie pozostawia intensywnego zapachu, przy czym posiada wszystkie właściwości czosnku pospolitego. Przewyższa go pod względem zawartości różnych substancji prozdrowotnych. Wysoka zawartość związków siarki sprawia, że ma on szerokie i korzystne oddziaływanie na nasz organizm.
Czosnek niedźwiedzi wykazuję działanie podobne do naturalnego antybiotyku – ogranicza rozwój bakterii nie zaburzając flory bakteryjnej organizmu. Związki siarki chronią nasz organizm przed działaniem wolnych rodników i pobudzają układ odpornościowy do zwalczania komórek nowotworowych. Czasami wykorzystywany jest wspomagająco w leczeniu raka okrężnicy, jelita grubego czy żołądka. Wspiera organizm w pozbywaniu się toksyn – m.in. związków nikotyny, pestycydów, metali ciężkich.
Sprawdza się również wspomagająco w leczeniu reumatyzmu (siarka jest podstawowym budulcem tkanki łącznej i kolagenu). Wspiera procesy trawienne, przyspiesza i nasila wydzielanie żółci, poprawia pracę jelit i zapobiega powstawaniu wzdęć. Pomaga zwalczać bakterie, wirusy, grzyby i wszelkie pasożyty. Zawiera dobrze przyswajalne żelazo dzięki czemu jest wykorzystywany jako preparat uzupełniający terapię w anemii. Roślina jest również znakomitym źródłem witamin A, C i E, czyli antyoksydantów, które chronią przed rozwojem miażdżycy, nadciśnienia, zakrzepów i udarów. obniża poziom cholesterolu. Zawiera liczne mikro i makroelementy – mangan, cynk, siarkę, żelazo, fosfor, selen, sód, wapń.
Oprócz działania zdrowotnego i leczniczego czosnek niedźwiedzi znajduje zastosowanie w kosmetyce oraz w kuchni jako składnik nalewek, sosów czy sałatek. Potrawy z czosnkiem niedźwiedzim są delikatniejsze dla żołądka niż tradycyjny czosnek, jednak osoby z chorobami woreczka żółciowego powinny ograniczać jego spożycie z względu na działanie żółciopędne.
Roślina ma łagodny lekko czosnkowy aromat. Idealnie nadaje się do sałatek ze świeżych warzyw, do zup (najlepiej dodać go po ugotowaniu, inaczej straci smak), do makaronów, twarogów i pasty jajecznej. Do przyprawiania potrwa najlepiej nadają się młode i świeże liście
Doskonale łączy się z innymi nutami smakowymi, także słodkimi jak np. miód. Sprawdza się również jako składnik pesto.
Przykładowy przepis:
Liście czosnku niedźwiedziego, uprażone na patelni pestki słonecznika i dyni, oliwa z oliwek, czarny pieprz, łyżka miodu i łyżka cytryny. Wszystko miksujemy w blenderze.
Czosnek niedźwiedzi ma wspaniałe właściwości dla naszej urody, dlatego warto go włączyć do diety. Dzięki dużej zawartości siarki, która jest głównym składnikiem kreatyny- białka skóry, włosów i paznokci, pomaga zachować jej zdrowy wygląd. Spożywanie czosnku niedźwiedziego, jak również stosowanie go np. jako okładu czy maseczki, to doskonały pomysł na utrzymanie skóry w dobrym stanie.
Maseczka z czosnku niedźwiedziego dla cery trądzikowej:
Łyżka startego czosnku niedźwiedziego, 1 łyżka jogurtu naturalnego, 1 łyżka dobrej jakości miodu. Wszystko dokładnie mieszamy. Nakładamy na twarz, omijając okolice oczu. Zmywamy po 15 minutach. Maseczka łagodzi stany zapalne i delikatnie odświeża.
Czosnek niedźwiedzi do niedawna mogliśmy spotkać tylko w stanie dzikim. Obecnie wiemy, że bez problemu można pielęgnować go w zaciszu własnego ogródka, wystarczy pół-cieniste lub cieniste stanowisko (najlepiej pod drzewami liściastymi) oraz żyzna i wilgotna gleba. Roślina jest mrozoodporna i wytrzymała na brak wody, jednakże nie należy jej zaniedbywać w trakcie upałów. Nadaje się do dekoracji terenów nieprzystępnych i zacienionych. Czosnek niedźwiedzi jest krótkowieczną rośliną, ale nie trzeba jej często odmładzać, dlatego że raz posadzona, sama będzie się rozrastać z cebulek i nasion. W centrach ogrodniczych można kupić gotowe nasiona czosnku niedźwiedziego, które sadzimy do gruntu późną jesienią (sierpień – październik). Roślina rozwija liście wiosną następnego roku.
Kilka ciekawostek o czosnku niedźwiedzim:
- Najwyżej położone i udokumentowane miejsce gdzie znajduje się roślina to Babia Góra, rośnie on tam na wysokości 1150 m.n.p.m,
- Wydzielany przez czosnek niedźwiedzi olejek eteryczny zawiera bardzo dużo siarki. Jest to roślina, która wykazuje najwyższą emisję tego pierwiastka do atmosfery. dzięki temu sadząc go obok np. ziemniaków ograniczymy występowanie takich chorób jak np. zaraza ziemniaka,
- W XIX wieku wyrabiano ser, który pochodził od krów karmionych czosnkiem niedźwiedzim. Ser miał delikatnie czosnkowy posmak,
- Skutecznie odstrasza owady.