Jarmuż

Niepozorna roślina będąca bogactwem witamin i minerałów. Niedoceniana, choć bardzo cenna dla zdrowia. Od czasów starożytnych gości na naszych stołach nie tylko jako ozdoba, ale i jako dodatek do posiłku, a nie raz i sam posiłek. Wszechstronność jarmużu sprawia, że jest to roślina, którą warto znać i wprowadzić do swojego jadłospisu jak najszybciej!

Z wyglądu przypomina liście kapusty, rosnące na grubej łodydze. Nie jest to mylne spostrzeżenie, gdyż jarmuż zaliczany jest do rodziny warzyw kapustowatych.
Jego charakterystyczną cechą, niewątpliwie sprawiającą, iż często zdobimy nim nasze dania są liście – wydłużone, karbowane, soczyście zielone lub fioletowe. Mięsiste i w wersji surowej twardawe.
Łodyga, pojawia się w pierwszym roku uprawy, jest dość gruba i osiąga wysokość od 10 cm do 110 cm. To z niej wyrastają liście tworzące swoistą rozetę. W drugim roku uprawy roślina wytwarza pęd kwiatostanowy, z którego możemy pozyskać nasiona na kolejne rozsady. Jarmuż posiada również silnie rozwinięty i długi korzeń, który zapewnia mu stabilność. Dotyczy to zwłaszcza sadzonek osiągających duże rozmiary.

Roślina ta nadaje się idealnie zarówno dla weteranów jak i amatorów upraw. Nie ma specjalnych wymogów jeśli chodzi o jakość czy rodzaj gleby. Ważniejszy w tym przypadku jest jej drenaż. Doskonale radzi sobie w chłodniejszym klimacie, dlatego rzadko spotykany jest na obszarach tropikalnych.
Pod względem największej produkcji jarmużu prym wiedzie środkowa i północna Europa oraz Ameryka Północna, ale też Azja. Atutem przy uprawie jest niewątpliwie wysoka odporność na szkodniki i choroby pojawiające się u kapustowatych. Roślina preferuję miejsca słoneczne, ale poradzi sobie również w półcieniu.
Jarmuż jest niezwykle odporny na mrozy dlatego przy sprzyjających warunkach będziemy mogli się nim cieszyć zimą, a nawet wczesną wiosną.

Gdy nie posiadamy własnego ogródka jarmużu szukać można na bazarkach, ryneczkach, ale i w marketach oraz sklepach ze zdrową żywnością. Po zakupie należy przechowywać go w dolnej części lodówki. Najlepsze są świeże, ciemnozielone liście – zawierają najwięcej wartości odżywczych.

Skoro o wartościach mowa… Jarmuż, posiada ogrom składników, witamin i minerałów potrzebnych w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu człowieka.

Liście zawierają mnóstwo witaminy K, C, B, E ale również pierwiastków jak fosfor, żelazo oraz karotenoidy czy antyoksydanty.
Warzywo to jest źródłem błonnika, co świetnie wpływa na pracę układu trawiennego, ale także wyróżnia je wysoka zawartość  białka i wapnia.
Istotnym składnikiem rośliny jest przeciwutleniacz zwany sulforafan. Ma on silne działanie antynowotworowe. Wspomaga profilaktykę nowotworów atakujących zwłaszcza układy pokarmowy oraz moczowy. Jednak jego zbawienne działanie na organizm nie kończy się na profilaktyce. Wprowadzany jest co raz częściej do zdrowej diety przez osoby dbające o figurę i prawidłowe odżywianie, głównie ze względu na niską kaloryczność .

W Spiżarni Rumianek znajdziesz pyszne pasty z bogatym w składniki odżywcze jarmużem oraz nasze nowe odkrycie – kapustę kiszoną z dodatkiem jarmużu! (klik!)

Tabela wartości odżywczych dla 100g jarmużu:

Wartość energetyczna [kcal]	36
Białko [g]	3,3
Tłuszcz [g]	0,7
Węglowodany [g]	6,1
Błonnik [g]	3,8
Potas [mg]	530
Wapń [mg]	157
Magnez [mg]	30
Żelazo [mg]	1,7
Witamina K [ug]	817
Witamina A [mg]	892
Witamina C [mg]	120

Warto jednak wspomnieć, że spożywanie jarmużu nie jest polecane osobom cierpiącym na choroby tarczycy, gdyż liście zawierają związki chemiczne mogące wpływać na metabolizm jodu. Również chorzy na kamicę nerkową powinni zrezygnować z jarmużu ponieważ posiada on duże ilości szczawianów.

Mnogość zastosowań jarmużu oraz rosnąca popularność skłania do realizacji najbardziej kreatywnych pomysłów  kulinarnych.

Mam jarmuż – co dalej? Jak go wykorzystać?

Surowe liście mają wyrazisty smak, lekko gorzki, trochę kwaskowy. W takiej formie nadają się jako przekąska czy dodatek do sałatek, surówek. Świetnie sprawdzi się też jako baza do świeżych koktajli. Śmiało można łączyć go z innymi warzywami jak i owocami. W każdej kompozycji nadaje wyrazistości i świeżości daniu.

Jarmuż można wykorzystać również po obróbce cieplnej. Trzeba jednak pamiętać, iż to w surowej postaci zawiera najwięcej dobroczynnych wartości.
Pieczony w piekarniku z przyprawami jest na przykład doskonałą alternatywą dla zwykłych niezdrowych chipsów. W ugotowanej wersji natomiast dobrze smakuje jako zupa krem.

Kilka przykładowych przepisów na przepyszne dania z jarmużem:

Smacznego!