Historia liofilizacji rozpoczyna się w 1938r. Wiele firm zaczęło dostrzegać potencjał w tej metodzie. Znana na całym świecie firma Nestle stworzyła w ten sposób liofilizowaną kawę Nescafe.
Czas II wojny światowej to okres masowej skali stosowania tej metody, liofilizacja umożliwiała transport osocza na obszary objęte walkami.
Po raz pierwszy żywność liofilizowana została wykorzystana do konserwacji żywności dla astronautów i kosmonautów. Liofilizowanej żywności użyto 1968 roku podczas misji Apollo.
Z uwagi na ogromne zainteresowanie zdrową żywnością przemysł spożywczy na masową skalę zainteresował się ta metodą utrwalania żywności.
Liofilizacja – co to takiego?
Jest to metoda konserwacji, która zabezpiecza produkty przed zepsuciem oraz zachowuje ich wartość odżywczą. Polecana jest jako idealne rozwiązanie
dla podróżników oraz osób żyjących w ciągłym biegu.
Na czym polega ta metoda?
Etapy produkcji można podzielić na 3 główne grupy, czyli:
- zamrażania
- sublimacji
- desorpcji
Zamrażanie
Pierwszy z nich polega na oddzieleniu rozpuszczalnika, od substancji rozpuszczonych. Najczęściej występującym rozpuszczalnikiem jest woda.
W efekcie powstaje lód. Na tym etapie usuwane jest nawet 99% zawartości wody.
Od temperatury, w jakiej prowadzony jest ten etap, w bardzo dużej mierze zależy jakiej objętości będzie produkt po ponownym dodaniu wody, a nie od początkowego stężenia substancji.
Proces zamrażania trwa zwykle kilka godzin.
Sublimacja
Kolejny etap to sublimacja, czyli usunięcie wody z produktu w postaci lodu, przez bezpośrednie przejście do stanu gazowego. Niezbędna do tego jest energia w postaci ciepła. Energia musi być kontrolowana tak, aby wytworzoną parę można było usunąć w jak najkrótszym czasie, co zapobiega strukturalnemu uszkodzeniu suszonego materiału.
Etap ten zachodzi podczas dyfuzyjnej wymiany masy, przy różnicy ciśnień / gradiencie ciśnień, pomiędzy produktem suszonym – próbą, a zmrożoną powierzchnią skraplacza.
Para wodna musi być usunięta, w jak najkrótszym czasie, w kontrolowanych warunkach. W innym wypadku dochodzi do uszkodzenia strukturalnego suszonego produktu.
Desorpcja
Bezpośrednio po zakończeniu suszenia faza roztworu może ciągle zawierać pewną ilość silnie związanej niezamrożonej wody. Jej zawartość wynosi około 25-30 g w 100 g stałej masy a usunięcie odbywa się w trzecim i zarazem ostatnim etapie liofilizacji – desorpcji Ostatni już etap to desorpcja – dosuszanie. Polega ona na usunięciu pozostałej wody, do poziomu poniżej 1%. Najlepsze efekty daje dosuszanie w wysokiej temperaturze, w krótkim czasie. Warunki na każdym etapie, muszą być dostosowywane do suszonego materiału.
Jakie są zatem zalety produktów liofilizowanych?
- zachowują pełny skład witamin, minerałów i innych substancji odżywczych.
Szacuje się, że każdy z powstałych produktów jest w 95% pierwotnym surowcem, właśnie dzięki temu, że proces odbywa się w sterylnych warunkach, bez jakichkolwiek dodatków czy konserwantów.
Co najważniejsze, nie tracą one swoich walorów odżywczych ze względu na suszenie ze stanu zmrożonego. - Po zalaniu wodą, sproszkowane danie natychmiast odzyskuje swoje walory odżywcze oraz smakowe.
- Proces ten zapewnia długi termin przydatności do spożycia, bez konieczności stosowania substancji konserwujących.
Jest to olbrzymią zaletą zwłaszcza w przypadku owoców sezonowych, takich jak maliny, truskawki oraz borówki, które nie są dostępne w sklepach poza krótkim sezonem letnim.
W wyniki liofilizacji możemy cieszyć się nimi przez cały rok, przy zachowaniu identycznego aromatu oraz smaku. - W związku z utratą wody, produkty liofilizowane są lekkie, mają niewielką objętość, dlatego też są łatwe w przechowywaniu zarówno w domu, jak i w trakcie podróży.